อาการเวียนหัวบ่อยๆ “ลองเช็คดูหน่อย เกิดจากอะไร?”

เรื่องน่ารู้:

• อาการเวียนหัวแบ่งได้เป็น  2 ประเภท มาจากสาเหตุที่เกิดจากการใช้ชีวิตประจำวัน และสาเหตุที่เกิดจากความผิดปกติภายในร่างกาย

• อาการเวียนหัวที่เกิดจากการใช้ชีวิตประจำวัน เป็นสิ่งที่คุณสามารถสังเกตเองได้ และสามารถปรับการใช้ชีวิตดูผลลัพธ์ของการเกิดอาการเวียนหัวได้

• อาการเวียนหัวจะอันตรายต่อสุขภาพคุณหรือไม่ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่แท้จริง เช่น โรคเส้นเลือดในสมองตีบ ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ภาวะโลหิตจางหรือขาดธาตุเหล็กอย่างรุนแรง ร่างกายขาดน้ำ เป็นต้น

• หากไม่แน่ใจในอาการเวียนหัวที่เกิดขึ้นบ่อยๆ และไม่ทราบสาเหตุ คุณสามารถตรวจสุขภาพเพื่อหาสาเหตุในเบื้องต้น

• ร่างกายขาดน้ำ

การขาดน้ำหรือดื่มน้ำไม่เพียงพอจะทำให้ความร้อนภายในร่างกายสูงเกินไป และส่งผลทำให้ของเหลวภายในระบบโลหิตมีปริมาณน้อย จะส่งผลให้เลือดหนืด ก่อให้เกิดความดันโลหิตสูงและทำให้เกิดอาการเวียนหัว

• ขาดธาตุเหล็ก

การขาดธาตุเหล็กอาจทำให้เกิดภาวะโลหิตจาง ซึ่งทำให้ร่างกายมีเม็ดเลือดแดงที่มีลักษณะไม่สมบูรณ์หรือมีปริมาณที่ไม่เพียงพอต่อร่างกาย จึงไม่สามารถลำเลียงออกซิเจนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และอาจเกิดจากการกินอาหารที่ขาดส่วนประกอบของธาตุเหล็ก

• ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ

จะทำให้เกิดอาการเวียนหัวไปจนถึงขั้นเป็นลมหน้ามืดได้ อาจเกิดจาการอดอาหารมากเกินไป (หรืออดอาหารผิดวิธีสำหรับผู้ที่กินแบบ IF และ Prolonged Fasting) หรือกินอาหารไม่ตรงเวลา ความไม่สมดุลของฮอร์โมน การดื่มแอลกอฮอล์ เป็นต้น

• อาการเมารถ

การอยู่ในยานพาหนะ เช่น รถยนต์ เครื่องบิน หรือเรือ สามารถรบกวนโครงสร้างของหูชั้นในทำให้เวียนศีรษะคลื่นไส้และอาเจียน

• อาการเมาค้าง

หลังจากงานปาร์ตี้สุดเหวี่ยง แอลกอฮอล์ที่ดื่มในปริมาณมากจะถูกเปลี่ยนเป็นของเสียที่รอขับออกทางปัสสาวะและได้ถูกสะสมตามร่างกาย ซึ่งมีผลต่อออาการขาดน้ำ และการทำงานของฮอร์โมนต่างๆ จึงทำให้เกิดอาการเวียนหัว

• พักผ่อนไม่เพียงพอ

เนื่องจากสมองขาดการพักผ่อนจึงทำงานได้ไม่เต็มที่ จึงส่งผลต่อฮอร์โมนความเครียด (Cortisol) ทำให้อารมณ์แปรปรวนง่าย เกิดความเครียด อาการไมเกรน เวียนหัว ปวดเบ้าตา

• ใช้งานสายตาอย่างหนัก

การใช้สายตาเพ่งติดต่อกันเป็นเวลานานอาจทำให้ตาล้า ปวดตา ร่วมกับอาการเวียนหัวได้

• การเปลี่ยนท่าทางอย่างรวดเร็ว

เช่น การนั่งหรือลุกขึ้นอย่างฉับพลัน จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงความดันโลหิตที่รุนแรง พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ

• ผลข้างเคียงของการใช้ยา

เช่น ยาที่ใช้ในการรักษาโรคลมบ้าหมู โรคหลอดเลือดหัวใจและความดันโลหิตสูงอาจทำให้เกิดอาการวิงเวียนหัวในคนไข้บางราย

• ความเครียดวิตกกังวล

การตอบสนองต่อสถานการณ์ที่กดดันท้าทาย ความเครียดสมองจะปล่อยฮอร์โมนความเครียด (Cortisol) ซึ่งมีผลต่อระบบทางเดินหายใจ หัวใจและหลอดเลือด โดยฮอร์โมนนี้ทำให้หลอดเลือดแคบลง อัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น ทำให้หายใจเร็วและถี่ขึ้น จนเกิดอาการเวียนหัว

• การปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ

อุณหภูมิที่สุดขั้วอย่างเย็นจัด จะทำให้เส้นเลือดบริเวณหัวหรือขมับหดตัวลง จึงเกิดอาการเวียนหัวหรือปวดหัวได้ เช่น การอาบน้ำเย็นจัด การกินน้ำแข็งหรือเครื่องดื่มเย็นจัด หรือการอยู่สลับสับเปลี่ยนระหว่างอากาศในห้องแอร์กับอากาศภายนอกอาคารที่แดดจ้าร้อนระอุ เป็นต้น

• จากสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัย

เช่น ก๊าซพิษคาร์บอนมอนอกไซด์และคาร์บอนไดออกไซด์จากท่อไอเสียรถยนต์ หากสูดดมจนเกิดค่ามาตรฐานจะทำให้เกิดอาการเวียนหัว และคลื่นไส้ได้

• ภาวะก่อนเบาหวาน (Prediabetes)

อาการปวดหัวอาจเป็นอาการเริ่มแรกของภาวะน้ำตาลในเลือดสูง เป็น 1 ในอาการภาวะก่อนเบาหวาน คือ ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงที่เกิดจากกลูโคส (น้ำตาล) ไหลเวียนในเลือดมากเกินไป จนเกิดภาวะการดื้ออินซูลินเรื้อรัง (Insulin Resistance) จนนำไปสู่การเกิดโรคเบาหวานประเภท 2 ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงเป็นภาวะเร่งด่วนที่ต้องได้รับการบำบัดรักษาอย่างรวดเร็วเนื่องจากระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงสามารถทําลายหลอดเลือดและเส้นประสาทในร่างกายได้ และสาเหตุของอาการติดเชื้อเรื้อรังในส่วนต่างๆ ของร่างกาย

• เกิดความผิดปกติของหูชั้นใน

ความผิดปกติของหูชั้นในเป็นสาเหตุที่พบบ่อยของอาการวิงเวียนหัวเรื้อรัง เช่น อาการน้ำในหูไม่เท่ากัน 

• จากการติดเชื้อหรืออาการเจ็บป่วย

เช่น หากติดเชื้อไวรัสไข้หวัดเป็นระยะเวลานานเป็นสัปดาห์ อาจจะทำให้ไวรัสลุกลามไปที่หูและเส้นประสาทการได้ยินจนเกิดอาการเวียนหัวรุนแรงนานหลายวันได้

• เกิดความผิดปกติของสมอง

เช่น การเกิดเนื้องอกในสมอง การที่บริเวณหัวเคยได้รับบาดเจ็บ เช่น การกระแทกอย่างรุนแรง กระดูกกะโหลกแตกหัก เลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ เป็นต้น

• มีความผิดปกติเกี่ยวกับหัวใจและหลอดเลือดอย่างเฉียบพลัน

เช่น หัวใจเต้นเร็วอย่างผิดปกติ ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของ โรคเส้นเลือดตีบหรืออุดตัน กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน อาการหัวใจวายหรือโรคหลอดเลือดสมองตีบ ภาวะสมองขาดเลือดชั่วคราว

• การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมน

วัยหมดประจำเดือน (Menopause) จะเป็นช่วงที่ฮอร์โมนเริ่มขาดสมดุล โดยเฉพาะความแปรปรวนของฮอร์โมนเอสโตรเจนและฮอร์โมนโพรเจสเตอโรน

• โรคโลหิตจาง

ทำให้ร่างกายมีภาวะเม็ดเลือดแดงที่มีลักษณะไม่สมบูรณ์ หรือปริมาณที่ไม่เพียงพอที่จะลำเลียงออกซิเจน ทำให้หลอดเลือดสมองขยายตัว เกิดอาการเวียนหัว หากขาดออกซิเจนขั้นรุนแรงจะทำให้เกิดภาวะพร่องออกซิเจน (Hypoxia) ได้

• อาการไมเกรน

เริ่มจากการเวียนหัวไปจนถึงปวดหัวอย่างรุนแรง โดยสาเหตุมาจากความเครียด การเห็นแสงจ้า หรือได้ยินเสียงจากบางสิ่งรบกวน

• แพ้ท้อง

อาการเวียนหัว จากการแพ้ท้อง จะมีอาการคลื่นไส้อาเจียน อ่อนเพลียเหนื่อยง่าย หรืออาจเกิดภาวะ Hyperosmia หรืออาการแปรปรวนด้านการรับรสและกลิ่นสูงขึ้นร่วมด้วย ส่วนใหญ่อาการดังกล่าวนี้จะเกิดในช่วงประมาณ 3 เดือนแรกของการตั้งครรภ์ และจะเกิดตอนตื่นนอน (Morning Sickness) โดยมีหลายสาเหตุ เช่น น้ำตาลในเลือดต่ำ และระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนและฮอร์โมนเอชซีจี (HCG – Human Chorionic Gonadotropin) ที่รกสร้างสูงขึ้น ส่งผลให้เกิดความรู้สึกไวต่อกลิ่นและแปรปรวนในการประมวลผลกลิ่น